Thực phẩm chức năng ngày càng đa dạng để đáp ứng nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng. Trên thị trường, các dạng bào chế phổ biến nhất có thể kể đến như viên nang, viên nén, viên hoàn, bột, cốm và siro. Mỗi loại có cách sử dụng khác nhau như nhai, uống hay ngậm. Cùng Takarai khám phá chi tiết từng dạng nhé!
1. Dạng viên nén
Viên nén là dạng bào chế phổ biến trong thực phẩm chức năng và dược phẩm, được sản xuất bằng cách nén chặt một hoặc nhiều loại hoạt chất, có thể kèm theo các tá dược như chất độn, chất kết dính, chất rã, hoặc lớp bao bảo vệ. Viên nén thường có hình trụ, hình tròn hoặc nhiều hình dạng khác.
Ưu điểm của viên nén
- Tiện lợi trong sử dụng: viên nén đã được chia liều chính xác, dễ dàng mang theo và bảo quản do kích thước nhỏ gọn, thể rắn. Người dùng có thể uống, nhai, ngậm hoặc pha thành dung dịch.
- Bảo vệ hoạt chất tốt: hoạt chất trong viên nén thường ổn định hơn so với dạng lỏng hoặc bột, nhờ hạn chế tiếp xúc với oxy, không khí và độ ẩm.
- Kéo dài tuổi thọ sản phẩm: viên nén giúp bảo vệ hoạt chất khỏi phân hủy và dễ dàng áp dụng công nghệ tiên tiến như bao chống ẩm, bao tan trong ruột hoặc kiểm soát giải phóng hoạt chất.
- Che giấu mùi vị khó chịu: nhờ việc nén chặt cùng các tá dược, viên nén giảm bớt mùi vị khó chịu của hoạt chất.
Nhược điểm của viên nén
- Không phù hợp với mọi hoạt chất: một số hoạt chất khó nén hoặc kém bền dưới áp lực cao không thể điều chế thành viên nén.
- Giảm sinh khả dụng: do bề mặt hoạt chất tiếp xúc với dịch tiêu hóa bị giảm sau khi nén, hoạt chất ít hoặc khó tan có thể hấp thu kém hơn.
- Ảnh hưởng từ quá trình bào chế: các yếu tố như lực nén, nhiệt độ và độ ẩm trong quá trình sản xuất có thể làm giảm độ ổn định của hoạt chất.
Viên nén nhờ những cải tiến công nghệ ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến trong sản xuất thực phẩm chức năng và dược phẩm, giúp nâng cao hiệu quả và tiện ích cho người dùng.
2. Dạng viên nang
Viên nang là một dạng bào chế phân liều gồm hai phần chính: vỏ nang và phần chứa hoạt chất đã được xử lý ở dạng thích hợp như bột, cốm, dung dịch, hỗn dịch hoặc thậm chí là viên nén nhỏ. Vỏ nang khi đi vào cơ thể sẽ tự tan ra, giải phóng hoạt chất và được tiêu hóa hoàn toàn.
Phân loại viên nang
- Nang cứng: gồm hai phần thân và nắp lồng khít với nhau.
- Nang mềm: vỏ nang mềm, dẻo và là một khối liền mạch bao bọc hoạt chất.
Ưu điểm của viên nang
- Dễ nuốt: nhờ hình dạng thuôn dài và bề mặt vỏ bóng mịn.
- Tiện lợi: đã được phân liều chính xác, dễ dàng bảo quản và vận chuyển.
- Dễ sản xuất: thích hợp cho sản xuất công nghiệp với năng suất cao.
- Sinh khả dụng tốt: vỏ nang dễ tan, giúp giải phóng hoạt chất nhanh chóng. Công thức bào chế thường ít tá dược, đơn giản hơn so với viên nén.
Hạn chế của viên nang
- Không phù hợp với hoạt chất gây kích ứng đường tiêu hóa: khi vỏ nang tan ra, hoạt chất có thể được giải phóng nhanh và tập trung tại một điểm, dễ gây kích ứng mạnh.
3. Dạng cốm
Cốm là một dạng bào chế rắn, được tạo thành từ bột hoạt chất kết hợp với tá dược dính, tạo nên những hạt nhỏ xốp có đường kính khoảng 1-2 mm. Dạng này đặc biệt phù hợp với trẻ nhỏ nhờ dễ pha và dễ uống.
Ưu điểm của dạng cốm
- Có những lợi ích tương tự dạng bột nhưng ít bị bay bụi hơn, giúp dễ sử dụng hơn.
- Hạt cốm có cấu trúc xốp, giúp hòa tan nhanh hơn khi pha với nước.
Hạn chế của dạng cốm
- Quá trình sản xuất phức tạp hơn dạng bột, đòi hỏi công nghệ tạo hạt phù hợp.
- Hoạt chất có thể bị ảnh hưởng bởi nhiệt và độ ẩm trong một số giai đoạn bào chế.
Nhờ những đặc tính này, cốm là dạng bào chế phổ biến trong thực phẩm chức năng, đặc biệt dành cho trẻ em và người khó nuốt viên nén hoặc viên nang.
4. Dạng siro
Siro là một dạng bào chế lỏng có kết cấu đậm đặc, chứa hoạt chất hoặc dịch chiết dược liệu kết hợp với các chất tạo hương. Đây là dạng bào chế chỉ sử dụng qua đường uống.
Phân loại siro
- Siro đơn: là dung dịch đường tinh khiết pha với nước, không chứa hoạt chất. Nhờ hàm lượng đường cao, siro đơn có khả năng bảo quản lâu và có giá trị dinh dưỡng.
- Siro thuốc: bao gồm siro đơn kết hợp với dược chất và các thành phần phụ khác để tăng tác dụng trị liệu.
Với hương vị dễ chịu và dạng lỏng dễ sử dụng, siro là lựa chọn phổ biến, đặc biệt phù hợp với trẻ em hoặc những người gặp khó khăn khi nuốt viên nén hoặc viên nang.
5. Dạng viên sủi
Viên sủi là một dạng bào chế đặc biệt, khi hòa tan trong nước sẽ tạo ra phản ứng sủi bọt, giúp giải phóng hoạt chất nhanh chóng. Thành phần chính của viên sủi thường bao gồm acid hữu cơ (như acid citric) và muối kiềm (như natri bicarbonat), tạo ra khí CO₂ khi tiếp xúc với nước.
Ưu điểm của viên sủi
- Hấp thu nhanh: hoạt chất đã được hòa tan trước khi uống, giúp cơ thể hấp thu dễ dàng hơn so với dạng viên nén hoặc viên nang.
- Dễ uống: không cần nuốt nguyên viên, phù hợp với người gặp khó khăn khi uống thuốc dạng rắn.
- Hương vị dễ chịu: thường được bổ sung hương liệu, tạo cảm giác dễ uống hơn.
Nhược điểm của viên sủi
- Bảo quản yêu cầu khắt khe: do dễ hút ẩm, viên sủi cần được bảo quản trong bao bì kín để tránh bị hỏng.
- Không phù hợp với một số đối tượng: hàm lượng natri trong viên sủi có thể không thích hợp cho người bị cao huyết áp hoặc cần kiểm soát lượng muối trong chế độ ăn.
Với khả năng hòa tan nhanh và dễ uống, viên sủi là lựa chọn phổ biến cho các sản phẩm thực phẩm chức năng bổ sung vitamin, khoáng chất hoặc hỗ trợ sức khỏe.
Trên thị trường thực phẩm chức năng hiện nay, các dạng bào chế như viên nén, viên nang, siro, cốm, bột… ngày càng trở nên phổ biến nhờ tính tiện lợi và hiệu quả hấp thu cao. Mỗi dạng đều có những ưu điểm riêng, phù hợp với từng nhóm đối tượng và nhu cầu sử dụng khác nhau.
Với kinh nghiệm và công nghệ hiện đại, Takarai tự hào là đơn vị gia công uy tín, chuyên sản xuất các sản phẩm viên nén bao phim, viên nang cứng, siro, cốm bột… đảm bảo chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của ngành thực phẩm chức năng. Hợp tác cùng Takarai, doanh nghiệp sẽ có cơ hội đưa ra thị trường những sản phẩm tối ưu, đáp ứng xu hướng tiêu dùng và nâng cao giá trị thương hiệu.
